In de blogreeks “Taboes in de hulpverlening” wil ik deze keer stilstaan bij een veelvoorkomend dilemma: mag een hulpverlener zakelijke grenzen stellen zonder zijn zorgzaamheid te verliezen?
Als hulpverlener werk ik vanuit een diepe overtuiging. Ik wil anderen helpen, bijdragen aan hun welzijn en écht een verschil maken. Ook als zorger voor zorgers wil ik via Konnektit ondersteuning bieden. Maar soms stuit ik op een hardnekkig misverstand: zorgzaamheid en zakelijkheid zouden niet samengaan.
Wanneer ik bijvoorbeeld een collega herinner aan een openstaande factuur, krijg ik soms reacties zoals:
❌ "Je bent te zakelijk, dat is geen echte zorgzaamheid."
❌ "Een hulpverlener hoort niet zo strikt te zijn."
Ook in Facebookgroepen zie ik dit thema vaak terugkomen, vooral bij discussies over cliënten die hun sessies niet betalen. Sommige collega’s adviseren om duidelijke stappen te zetten, zoals een incassobureau inschakelen. Anderen vinden dit juist “onmenselijk” of “onprofessioneel” binnen de hulpverleningssector.
Maar betekent zorgzaamheid dan dat je jouw grenzen moet laten vervagen?
Waarom grenzen stellen essentieel is als hulpverlener
Misvatting: zorgzaamheid is onvoorwaardelijk
Een hardnekkig idee is dat echte zorg pas waardevol is als die onvoorwaardelijk wordt gegeven. Alsof het stellen van grenzen betekent dat je minder betrokken bent. Maar dat is volgens mij een mythe.
Grenzen stellen is geen teken van hardheid, maar van zelfzorg. Zorgzaamheid zonder grenzen is geen zorgzaamheid, maar zelfopoffering. En dat is noch duurzaam, noch professioneel.
Ik zie te vaak collega’s die geen grenzen durven stellen en daar zelf de prijs voor betalen:
✔️ Ze raken uitgeput en gefrustreerd.
✔️ Ze worden overbelast en verliezen hun werkplezier.
✔️ Ze lopen zelfs het risico op burn-out.
Grenzen maken zorgverlening juist sterker
Wanneer ik iemand aanspreek op een afspraak, zoals een openstaande betaling, wordt dat soms als zakelijk of zelfs onmenselijk gezien. Maar waarom?
- Betekent zorgzaam zijn dat we de verantwoordelijkheid van een ander moeten overnemen?
- Betekent empathie dat we onze eigen belangen volledig moeten opofferen?
- Betekent professionaliteit dat we geen duidelijke afspraken mogen maken?
Ik geloof van niet. Zorgzaamheid betekent óók heldere verwachtingen scheppen en die bewaken.
Want laten we eerlijk zijn: zorgzaamheid alleen betaalt geen facturen.
Je kan nog zo betrokken en empathisch zijn, maar zonder een financieel gezonde praktijk kan je je werk niet blijven doen.
- Je praktijkkosten lopen door, ook als je cliënt niet betaalt.
- Jouw tijd en expertise zijn waardevol en verdienen erkenning.
- Een hulpverleningsrelatie is een professionele samenwerking, waarin beide partijen verantwoordelijkheden hebben.
Wat gebeurt er als je geen grenzen stelt?
Als je telkens toegeeft en je eigen grenzen laat vervagen:
✅ Wordt het normaal dat cliënten of collega’s afspraken niet nakomen.
✅ Gaan mensen jouw flexibiliteit als vanzelfsprekend beschouwen.
✅ Voelt het steeds moeilijker om alsnog een grens te trekken.
✅ Draag jij uiteindelijk de gevolgen van andermans verantwoordelijkheid.
En dit gaat niet alleen over geld, maar ook over energie, tijd en respect. Grenzen bewaken houdt de balans gezond. Zonder balans verliezen we onze motivatie en passie voor het vak.
Het is geen egoïsme om betaald te worden voor je werk – het is de basis van een duurzame praktijk.
Grenzen stellen = zelfzorg én professionaliteit
Zorgzaamheid en grenzen gaan hand in hand. Een goede hulpverlener én ondernemer zijn betekent ook goed voor jezelf zorgen. Want als jij je eigen professionele standaarden niet respecteert, waarom zou een ander dat dan doen?
Daarom kies ik ervoor om:
✔️ Duidelijk te zijn over afspraken: Van bij het begin communiceer ik helder over mijn werkwijze en voorwaarden. Dit geldt voor het beroepsgeheim, betalingsregels en annulatievoorwaarden, zowel in mijn praktijk als bij Konnektit.
✔️ Stevig te staan in mijn professionaliteit: Vriendelijk én zakelijk zijn, sluiten elkaar volgens mij niet uit.
✔️ Me niet te laten meeslepen in schuldgevoelens: Iemand herinneren aan een afspraak is geen gebrek aan zorgzaamheid, maar een normaal onderdeel van professioneel samenwerken.
Dat betekent niet dat er geen ruimte is voor maatwerk. Een collega of cliënt die aangeeft in betalingsproblemen te zitten, kan altijd rekenen op een afbetalingsplan. Maar wie niets van zich laat horen en dus geen verantwoordelijkheid opneemt, wordt wél geconfronteerd met mijn grenzen.
Zorgzaam én professioneel: het kan allebei
Grenzen stellen betekent niet dat je minder geeft om je cliënten of collega’s. Het betekent simpelweg dat je respect hebt voor zowel de ander als voor jezelf. En dát is misschien wel de meest duurzame vorm van zorgzaamheid.
Zorgzaamheid zonder professionaliteit is niet houdbaar. Alleen van zorgzaamheid kun je je praktijk niet draaiende houden.
Herken jij dit spanningsveld? Hoe ga jij hiermee om? Deel je ervaringen hieronder!
