Starten als zelfstandige, hoe doe je dat?

01 augustus 2024

Ga je binnenkort aan de slag als zelfstandig psycholoog, psychotherapeut, seksuoloog, orthopedagoog, coach, bemiddelaar, psychologisch consulent of counselor dan is deze blog voor jou.

In deze blog maak ik je wegwijs in de formaliteiten die je dient te vervullen als je wil starten als zelfstandige.

Maar alvorens effectief aan de slag te gaan, zijn er enkele beslissingen die je dient te nemen.

Welke beslissingen moet je nemen als je wil starten als zelfstandige?

Beslissing 1: start je in hoofd- of in bijberoep?

De eerste beslissing die je dient te nemen is: start je in bijberoep en combineer je dus je job in loondienst met je zelfstandige activiteit of kies je er voor om in hoofdberoep te starten en ben je vanaf dag 1 fulltime zelfstandige?

De keuze hoofd- of bijberoep bent, heeft impact op de te betalen sociale bijdragen en op jouw sociaal statuut.

Concreet: als je naast jouw zelfstandige activiteit ook nog in loondienst werkt, dan bepaalt het aantal uren dat je werkt of je zelfstandige in bij- dan wel in hoofdberoep bent.

Hoeveel je verdient, maakt niets uit (tenzij je dit combineert met een vervangingsinkomen want dan kunnen er wel grenzen zijn). Wat telt, is dat je een andere activiteit daarnaast hebt. Zelfs als je met de zelfstandige nevenactiviteit méér verdient dan bijvoorbeeld met je halftijdse baan als bediende, behoud je het statuut van bijberoep.

Je kan met andere woorden alleen een zelfstandig bijberoep hebben als je ook een volwaardig hoofdberoep uitoefent. “Volwaardig” betekent dat er regels zijn over het aantal uren dat je minimaal moet presteren. Deze regels verschillen naargelang je werkzaam bent als werknemer, in het onderwijs (al of niet vast benoemd), als ambtenaar, een sociale zekerheidsuitkering ontvangt of momenteel tijdskrediet met motief hebt. In onze startersgids kan je hierover meer lezen.

Beslissing 2: start je via een eenmanszaak of via een vennootschap?

Een tweede beslissing die je vooraf moet nemen is: start je als eenmanszaak of richt je een vennootschap op?

De meeste hulpverleners starten via een eenmanszaak, want dit is eenvoudig en goedkoop. Een vennootschap oprichten is complexer, maar kan om fiscale redenen wel het overwegen waard zijn, ook voor zij die in bijberoep willen werken. Een boekhouder kan jou helpen om je hierin wegwijs te maken.

9 to do’s als je wil starten als zelfstandige

Als je wil starten als zelfstandige zijn er 9 formaliteiten die je dient te vervullen. Hieronder geven we een overzicht

1) Je hebt als zelfstandige een zichtrekening nodig

Als je start als zelfstandige dien je een zichtrekening te openen bij een in België gevestigde bank.

Start je een eenmanszaak, dan kan je best een aparte zakelijke rekening hiervoor openen zodat jouw professionele en jouw privéverrichtingen gescheiden blijven.

Richt je een vennootschap op, dan is die scheiding zelfs verplicht: die rekening moet dus op naam van de vennootschap staan en mag uitsluitend gebruikt worden voor verrichtingen in het kader van jouw zelfstandige activiteit.

2) Breng je erkenning, visum, … in orde

Wie onder de wet voor uitoefening van gezondheidsberoepen, de zogenaamde WUG-wet, valt dient enkele erkenningen in orde te brengen alvorens je aan de slag kan als zelfstandige, namelijk

aantonen vakbekwaamheid aan de hand van de nodige diploma’s
erkenning ontvangen van Vlaamse (Waalse of andere) Gemeenschap
met deze erkenning krijg je automatisch het visum van de FOD volksgezondheid krijgen

Daarnaast dienen psychologen die de titel van psycholoog willen dragen zich ook aan te sluiten bij de psychologencommissie.

Val je niet onder de wet voor uitoefening van gezondheidsberoepen, dan dien je geen erkenningen noch vergunningen aan te vragen.

3) Kies je vestigingsplaats als zelfstandige

De vestigingsplaats is de plaats waar je effectief werkt. Je kan meerdere vestigingseenheden hebben als je op meerdere plaatsen werkt. Alle vestigingseenheden moeten opgenomen zijn in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).

4) Bepaal je nacebel code

Bij de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) zal men je vragen welke NACEBEL codes van toepassing zijn op jouw eenmanszaak of vennootschap, de zogenaamde NACE-codes.

NACE is een officiële Europese lijst van activiteitsomschrijvingen. De RSZ, de BTW-administratie en de ondernemingsloketten gebruiken deze lijst om bedrijven in te delen in sectoren. Elk land mag de lijst verder uitdiepen met extra codes, zolang de basislijst onveranderd blijft. Daarom spreken we in België ook van NACEBEL-codes.

Enkele voorbeelden voor de sector van de geestelijke gezondheidszorg

86904 activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg muv psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen. Dit omvat de volgende activiteiten: de activiteiten op het gebied van psychologie / psychotherapie / psychoanalyse en de activiteiten van centra voor geestelijke gezondheidszorg.
86909 overige menselijke gezondheidszorg
85599: overige vormen van onderwijs

5) Contacteer het Ondernemingsloket

Eens je je erkenningen op zak hebt en je rekeningnummer hebt geopend, dien je je te wenden tot een ondernemingsloket. Het ondernemingsloket helpt jou als startende ondernemer bij het in orde brengen van enkele administratieve to do’s. Onze Konnektit partner Acerta kan jou hierbij helpen via deze link.

6) Activeer al dan niet je BTW-status

Wanneer je enkel BTW vrijgestelde handelingen verricht, dien je je ondernemingsnummer niet als BTW-nummer te activeren.

Maar als je ook handelingen verricht, zoals bijvoorbeeld het geven van een workshop, waarop BTW moet aangerekend worden, dan dien je je BTW-nummer te activeren.

Het Ondernemingsloket regelt dit ook voor je. Laat hen weten of zij je ondernemingsnummer al of niet als BTW nummer dienen te activeren.

7) Sluit je aan bij een sociaal verzekeringskantoor

Het sociaal verzekeringsfonds zorgt voor de berekening en de inning van je sociale bijdragen. Zij zorgen ook voor de doorstorting van je bijdragen naar de overheid. Die bijdragen zorgen ervoor dat je sociaal beschermd bent. Met andere woorden dat je recht hebt op bijvoorbeeld terugbetaling van de mutualiteit, pensioen, ziekteverzekering, uitbetaling van de groeipremie als je kinderen hebt, enzovoort.

Onze Konnektit partner Acerta kan dit ook voor jou in orde brengen. Meer info via deze link.

8) Verwittig je ziekenfonds dat je statuut wijzigt

Je mutualiteit dient op de hoogte gebracht te worden van het feit dat je niet langer (alleen) in dienstverband werkzaam bent. Het aansluitattest van je sociaal verzekeringsfonds dient als bewijs.

9) Sluit een verzekering beroepsaansprakelijkheid af

De beroepsaansprakelijkheidsverzekering is sterk aan te raden en wordt door sommige beroepsverenigingen als voorwaarde gesteld om te kunnen aansluiten. De deontologische code voor psychologen verplicht psychologen om een dergelijke verzekering te hebben. Ook bemiddelaars moeten een dergelijke verzekering hebben als ze erkend willen worden als bemiddelaar.

Wil jij goed geïnformeerd starten als zelfstandig hulpverlener?

Ben je op zoek naar meer info omtrent de administratieve, financiële en boekhoudkundige aspecten van het zelfstandig zijn?

Wil je wegwijs gemaakt worden in de regels inzake GDPR, patiëntenrechten, kwaliteitswet, patiëntendossier, meer info over jouw sociale rechten, het bepalen van jouw tarief, ... dan is onze vernieuwde startersgids iets voor jou.

In deze gids krijg je meer dan 100 bladzijden aan informatie op maat van hulpverleners die actief zijn in de geestelijke gezondheidszorg: psychologen, orthopedagogen, psychotherapeuten, psychologisch consulenten, orthopedagogisch consulenten, seksuologen, bemiddelaars, coaches, ... Bestel hier onze startersgids